Gebelik ve ishal

İshal nedir?

Sulu dışkı yapmak anlamına gelen ishal, kendini günlük dışkı sayısında artma (günde üç kezden fazla dışkılama) olarak gösterir.

Beraberinde kramplar olabileceği gibi tümüyle ağrısız da olabilir. Dışkının genel nitelikleri (koku, kıvam, renk) değişime uğramıştır ve bazen bulantı da olaya eşlik eder.

Hamilelik döneminde görülen ishallerin bazıları beslenme hatalarına (çok aşırı süt tüketilmesi, çok aşırı sıvı gıda tüketilmesi gibi) bağlı görülürken çok önemli bir kısmı basit gastroenteritler (besin zehirlenmeleri) tarzında olur.

Yani altta yatan olay kısa süreli bağırsak kramplarına ve sulu dışkılamaya yol açan bağırsak enfeksiyonlarıdır.

Bu tür besin zehirlenmeleri özellikle yaz aylarında çok sık görülür.

Bunun yanında özellikle uzun süren ishallerde parazit ve bakterilere bağlı oluşan kolera, tifo, dizanteri, botulismus gibi enfeksiyonlar da anne adaylarında görülebilmektedir.

Bazen de var olan bir üst solunum yolu enfeksiyonu kendini klasik belirtiler yanında ishal şeklinde gösterebilir.

Yazın ortaya çıkan büyük sorun: besin zehirlenmeleri

Yaz döneminde ısının artması besinlerin saklama koşullarının kötüleşmesine neden olur ve özellikle süt ve süt ürünleri, kremalı yiyecekler, tavuk eti, mayonez, yumurta, kırmızı et, deniz ürünleri dış ortamda çok kısa sürede kalsalar dahi ortamda bulunan bakterilerin istilasına uğrayarak bozulurlar. Bunun yanında yoğun çalışan türistik yörelerde hijyene özen gösterilmeden hazırlanan gıdalar da besin zehirlenmelerine neden olabilmektedirler.

Kişisel hijyen, yani gıdalar hazırlanırken ve yenirken ellerin temizliği ve sebze ve meyvelerin yıkanmasına ne derece önem verildiği de besin zehirlenmesi görülme olasılığını etkiler.

Gebelik açısından özel bir önemi olan ishal etkeni: Listeria

Pastörize edilmemiş sütlerden yapılmış peynirlerden bulaşan bu bakteri gebelik döneminde bebekte ciddi sorunlara yol açabilmesine karşın çoğu durumda belirtisiz seyretmektedir. Bazı durumlarda gripal enfeksiyon belirtileri yapan, bazen ise uzun süren ishallere neden olan bu bakteri toprakta, suda ve kanalizasyon sistemlerinde yaşar ve buradan da evcil ve vahşi hayvanlara, kuşlara, sineklere ve kabuklu deniz hayvanlarına geçer.

Bakteriyi taşıyan hayvanın gübresi ile bulaşmış sebze ve meyvelerde, pastörize edilmemiş sütte, kırmızı ette, tavuk etinde, deniz ürünlerinde ve yeterince işlenmemiş sütlerden yapılan peynirlerde bulunan bakteriler insanlarda listeria enfeksiyonuna neden olabilmektedir. Erişkinlerin %1-5'inin dışkısında bakterinin bulunduğu tahmin edilmektedir.

Listeriadan korunmanın en iyi yolu özellikle Fransızların tükettiği Camembert türü peynirler ve diğer pastörize edilmemiş sütlerle yapılan peynirlerin tüketilmesinden kaçınılmasıdır.

Hamilelikte İshal Ortaya Çıktığında Nasıl Bir Yol izlenmelidir?

Bakterilere bağlı besin zehirlenmeleri sonucunda oluşan ishalin en temel tedavisi bakterilerin dışkıyla atılması olduğundan ishalin kesilmesi için kullanılan ilaçlar sakıncalı olabilir.

Bunun yerine anne adayının gerekirse serum şeklinde verilen sıvılarla ve sindirim sistemini tahriş etmeyen gıdalarla desteklenmesi ve ishalin geçmesinin beklenmesi en önemli tedavi yoludur.

Çoğu ishal bu tedaviye yanıt verir ve kramplar ve aşırı dışkılama ortadan kalkar. Bebek bu durumda ishalden ve tedaviden olumsuz etkilenmez.

Özellikle 24 saatten daha uzun süren ishallerde ise daha ciddi sorunlara yol açabilecek bakteriler veya parazitler söz konusu olabileceğinden gaita tetkiki ve gerekirse kültürü ve bulunan etkenen yönelik uzun süreli tedavi daha uygun olacaktır.

Bazı durumlarda ise ishal hiçbir mikroorganizmaya bağlı değildir ve başka tıbbi sorunlarla ilişkilidir. Bir Dahiliye Uzmanı gerekli tetkikleri yaparak sorumlu etkeni kolaylıkla bulacaktır.

Anne adayında uzun süren her ishal durumunda listeria da mutlaka akla gelmeli ve buna yönelik tetkikler ve tedavi uygulanmalıdır.

Listeria, besin zehirlenmesi ve diğer ishal türlerinden korunmak için anne adaylarına düşen görevler nelerdir?

Uygun olmayan koşullarda hazırlanan sağlıksız gıda maddelerinden bulaşan bakterilerle ortaya çıkan ishalden korunmak için gebelik döneminde beslenmede uyulması gereken önemli kurallar vardır:

* Sebze ve meyveler yenmeden önce mutlaka usulüne uygun bir şekilde yıkanmalııdır.
* Pastörize olmayan süt ve süt ürünlerinin tüketiminden kaçınılmalıdır. Buna özellikle İtalya, Meksika ve Fransa gibi ülkelerde üretilen ve Türk mutfağında bulunanlardan farklı çeşit peynirler de dahildir. Bu peynirler tüketilecekse bile mutlaka sağlık kontrol raporundan geçmiş ve onay almış olanlar tercih edilmelidir.
* Tüm endüstriyel gıda maddelerinin üzerinde üretim tarihi ve son kullanma tarihi ibaresi aranmalı ve tarihi geçmiş besinler yenmemelidir.
* Üzerinde standartları belirleyen kurumun (TSE) onayını aldığı belirtilmeyen endüstriyel gıda maddeleri yenmemelidir.
* Çiğ yumurta, çiğ her türlü et (tavuk, kabuklu deniz hayvanları, balık, kırmızı et gibi) yeme alışkanlığı terkedilmelidir.
* Soğuk hazır gıdalar (sosis, sucuk, somon füme, hamburger gibi) mutlaka ısıtılarak tüketilmelidir.
* Hijyenik koşullarına güvenilmeyen hiçbir lokanta,büfe ve hazır meze satan dükkandan yemek yenilmemelidir.

İLGİLİ KONULAR:

Hamilelikte Tehlike Belirtileri

Riskli Gebelik Nedir?

Gebelikte Kanama

Ektopik Gebelik (Dış Gebelik)

Hiperemezis (aşırı bulantı-kusma)

Gebelikte Hipertansiyon ve Preeklampsi

İleri Yaşlarda Hamilelik ve Ortaya Çıkabilen Sorunlar

Erken (prematüre) doğum riski ve erken doğum

Obezite (Şişmanlık) ve Aşırı Kilo İle Hamilelik

Bebeğin doğum kilosu ve boyu ile ilgili durumlar (iri veya ufak bebek)

Miyad Geçmesi ve Doğumun Gecikmesi