Kan (Rh) uyuşmazlığı nedir, iğne (Rhogam) hangi durumlarda uygulanır ve ne işe yarar?

Dr. Kağan Kocatepe'nin youtube kanalında hazırladığı video içeriğinin transkripsiyonu (video sayfanın en aşağılarında):

Kan uyuşmazlığı iğnesi hangi durumlarda uygulanıyor?

Bir kere öncelikle kan uyuşmazlığı ne demek?

Rh uyuşmazlığı diye genelden özel tanımına çevirecek olursak eğer anne adayı Rh negatif baba adayı da Rh pozitif olursa o zaman Rh uygunsuzluğu var demektir çiftte.

Bebek kan grubu Rh pozitif ise o zaman anne adayının kanı ile anne adayının yabancı olduğu bir faktörle, Rh negatif kendisi, o yüzden Rh faktörünü tanımıyor.

Vücudu ne yapacak?

O Rh'a karşı bir madde geliştirecek, çünkü ona yabancı bir şey. İmmün sistem, bağışıklık sistemi böyle çalışıyor. Ona o maddeyi geliştirdiği zaman birinciye tabii ki o madde yetişemeyecek, obiraz uzun sürüyor çünkü, ama ikinci gebelikten itibaren onlar anne adayının kanında hazır bekleyecekler yani Rh pozitif Rh faktörüne karşı oluşmuş antikorlar, silahlar.

Bir dahaki sefere ne yapacak anne adayı? Hemen algılar algılamaz karnındaki bebeğin kan hücrelerine saldırmaya başlayacak çünkü yabancı olarak algılıyor onu kendisinde olmayan bir şey orada var. Kendisi Rh negatif. Ona karşı bir reaksiyon geliştiriyor, ikinci ve sonraki gebeliklerden bahsediyorum.

Ve kan uyuşmazlığında ne oluyor demek ki, ilk gebelikte bir şey olmuyor. İşte ikinci gebelikte de bir şey olmasın diye bizim herhangi bir şekilde bebeğin Rh faktörü ile anne adayının kanının tanışmasını, karşılaşmasını engellememiz lazım.

Bunu nasıl engelliyoruz? İşte uyuşmazlık iğnesi bu işe yarıyor. Uyuşmazlık iğnesini 28. hafta genelde ile 34. haftalar arasında kalçadan bir doz yapıyoruz.

Bu dozun yapılmasına gerek yok diyen de var bu arada, yapıyoruz genelde.

Sonra bebek doğduktan sonra ne yapıyoruz, bebeğin kan grubuna bakıyoruz eğer Rh negatif ise yapmıyoruz çünkü anne karnındayken bilebilme imkanımız yoktu.

İnsan kan gruplarının %85'inin Rh pozitif olduğunu bildiğimiz için istatistiksel olarak %15 kişiye boşu boşuna yapılmış oluyor çünkü %15 bebek Rh negatif doğuyor ama %85'ine tam isabet olmuş oluyor.

İkinci dozu işte o zaman yapıyoruz doğum sonrası ilk 48, ilk 72 saat içerisinde.

Ve böylece anne kanının Rh faktörü ile karşılaşmasını engellemiş oluyoruz ki sonraki gebelikleri de ilki gibi sağlıklı geçsin diye.

Anne adayının taşıdığı bebeğin kan grubunu bilebilsek rahim içindeki dozu da yapmamıza gerek yok.

Aslında bilme imkanı var. Bu fetal DNA testleri sayesinde ama henüz daha rutine girmedi. Biraz da ücreti yüksek. Ne olacak? Anneden aldığımız kanda bebeğin kan grubuna rutin olarak bakacağız. Eğer anne adayı negatifse bakacağız tabii ki negatifse o rahim içinde yapılması gereken iğneyi yapmayacağız. Ama pozitifse yine yapmaya devam edeceğiz 2 doz şeklinde.

Peki bu olağan dozlar dışında ne zaman yapmak lazım bu uyuşmazlık iğnesini?

İlk trimester olsun, sonlarına doğru olsun. Herhangi bir zamanda kanama olmuşsa eğer kanama olduğu zaman o dozu yapmak lazım. Eğer o 28. hafta dozu yapılmamışsa 28'den sonraki olan kanamalarda da yapmak lazım.

Amniyosentez, Koryon Villus biyopsisi gibi müdahaleler de yani içeriye iğne batırılan müdahalelerde işlem sonrasında mutlaka o dozu yapmak lazım.

Kan uyuşmazlığı iğnesinin gerçeği bu ama en büyük gerçeği şu, kan uyuşmazlığından ilk bebekte bir şey olma olasılığı hemen hemen yok.

İlgili Konular:

Video: KAN (RH) UYUŞMAZLIĞI İĞNESİ NE ZAMAN UYGULANIR, UYUŞMAZLIK VARSA İLK BEBEKTE SORUNA NEDEN OLUR MU?