Rutin Ultrasonografi

Rutin ultrasonografi gebelik takibinde, bebeğin gelişiminin seyrini değerlendirmede tüm anne adaylarında kullanılan, yani "bildiğiniz" ultrasonografidir.

Rutin denmesinin nedeni, günümüzde gebelik takibinde ideal olarak her gebelikte uygulandığında, anne adayı ve bebek sağlığının korunmasında önemli avantajlar sağlaması nedeniyle rutin olarak her anne adayına önerilmesidir. Her kadın-doğum uzmanının eğitiminde rutin ultrasonografi uygulaması yer alır.

Video: Ultrasonografi çeşitleri (ayrıntılı ultrasonografi, renkli Doppler, dört boyutlu ultrason)

Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>

Rutin ultrasonografi bir gebelikte kaç kez yapılmalıdır?

Bu sorunun cevabı ekolden ekole, ülkeden ülkeye, doktordan doktora değişir. Ultrasonografi aletleri pahalıdır ve uzman doktor sayısı da anne adayına her doktor kontrolünde ultrason yapılabilmesi için yeterli değildir.

Esasen her doktor kontrolünde ultrason yapılması gerekli de değildir.

Bilgilerimize ve tecrübelerimize göre bir gebeliğin aşağıdaki aşamalarında ultrason mutlaka yapılmalıdır:

Erken gebelik dönemi: 

Gebelik tanısı laboratuvar incelemeleri (beta HCG) ve jinekolojik muayeneyle rahatlıkla konabilir. İkinci adım, tanısı konan gebeliğin sağlıklı olup olmadığının ortaya çıkarılmasıdır. 

İlk trimesterde özellikle dış gebelik ve mol gebeliğin tanısının erken konması, anne adayının bu iki durumdan daha kolay "kurtulmasına" yardımcı olur. 

Dış gebelikte erken tanı gebeliğin ilaçla (metotreksat veya laparoskopiyle tedavisine imkan tanır. Mol gebeliği de ne kadar erken tanınırsa, o kadar erken tahliye edilir. 

Yine erken gebelik döneminde bazı ultrason bulguları bebeğin "gelişmediğini" gösterdiğinde, kesin sonuç olan düşüğü beklemek yerine gebelik tahliye edilebilir.

Yine erken dönemde çoğul gebelik tanısı kolaylıkla konabilir. Çoğul gebelik doktor takibinde farklı bir strateji uygulanmasını gerektirir ve tanısının erken dönemde konması, anne adayına ve gebeliği takip eden doktora önemli avantajlar sağlar.

Erken gebelik dönemi ultrasonunun diğer önemli bir avantajı da SAT'ın (son adet tarihi) doğrulanmasıdır. Böylece gebeliğin kaç haftalık olduğu konusunda ileride oluşabilecek muhtemel bir karmaşa giderilmiş olur.

16-24. haftalar arası: 

Bu haftalar arasında bebeğin organ gelişimi nispeten tamamlanmıştır ve organlar ultrasonda nispeten kolay görülür hale gelir. Büyük gelişim kusurları (anensefali (bebeğin beyin dokusunun olmaması), nöral tüp defektleri (bebeğin omuriliğinin bir defektten dışarı çıkması), böbrek agenezisi (böbreklerin olmaması), kol-bacak gelişim kusurları, karın duvarı defektleri (karın duvarında yapısal kusur olarak varolan bir "delikten" organların dışarı sarkması), duodenal atrezi (oniki parmak bağırsağında tıkanıklık)) bu ultrasonda saptanabilir. Ultrason 24. haftaya ne kadar yakın bir zamanda yapılırsa, bu tür gelişim kusurlarının yakalanma şansı artar. Bazı anomali türleri ise daha geç ortaya çıkabilir.

Video: Fetal Megasistis (Megacyctis): ultrason: bebekte mesanenin aşırı büyümesi ve böbrekleri etkilemesi

Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>

Gebeliğin takibinde bir sorun saptandığında:

Bu üstteki iki ultrason yapıldıktan sonra imkanlar elvermediği takdirde takip ultrason olmaksızın devam ettirilebilir. Ancak bu takiplerde kanama, "karnın büyümemesi", bebek hareketlerinin olmaması veya azalması veya diğer bazı normaldışı durumlarda sorunun aydınlatılması ve tedavinin planlanması için ultrason yapılmalıdır.

Yine bilgilerimize ve tecrübelerimize göre bir gebeliğin aşağıdaki aşamalarında ultrason zorunlu olmamakla beraber, yapılmasında fayda vardır ve günümüzde artık bu aşağıdaki ultrason incelemeleri hemen hemen standart olarak yapılmaktadır:

11-14. haftalar arasında: 

11-14 testi (ikili test) hem Down sendromu taraması, hem de bu gebelik haftalarında görülebilecek anomalilerin erken tanısında önemli avantajlar sağlar. Yukarıda saydığımız anomalilerin önemli bir kısmı bu gebelik haftalarında yapılan ultrasonda da saptanabilmektedir.

Video: 12 haftalık gebelik - organlar, ikili test için ense kalınlığı ölçümü ve dört boyutlu görünüm

Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>

19-23. haftalar arasında yapılan ayrıntılı (ikinci düzey) ultrason: 

Başta anomalili bebek doğurma açısından riski nispeten yüksek olan anne adaylarında (örnek: daha önceden anomalili doğum yapmış olmak, diyabetli (şeker hastalığı) olmak, yakın akrabalarında anomalili doğum öyküsü olmak gibi) ideal olanı, tüm anne adaylarına bu incelemenin yapılmasıdır.

Ancak ayrıntılı ultrason çözünürlüğü çok daha yüksek ultrason aletleri ve bu konuda tecrübesi olan uzman doktor (perinatolog) gerektirir ve hiç bir ülke her anne adayına ayrıntılı ultrason uygulaması önerecek "güce" sahip değildir. Dahası, yukarıda 16-24. haftalar arasında yapılması önerilen ultrasonda, nispeten sık görülen anomaliler dikkatlice bakıldığında zaten saptanabilmektedir. Ayrıntılı ultrason yukarıdakilere ek olarak özellikle kalp anomalilerinin ve tecrübeli bir gözün kolaylıkla tanıyabileceği anomalilerin görülmesine olanak tanır (örnek: dudak-damak yarıklarının "en zor görülenleri", Down sendromu ve diğer kromozom anomalilerine işaret edebilecek "küçük" bulguların saptanması). Bununla birlikte perinatolog tarafından yapılmasa bile günümüzde yetişen Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanlarının çoğu "birinci düzey" dediğimiz detaylı ultrason yapacak yeterliliğe sıklıkla sahiptir.

Video: Detaylı ve dört boyutlu (4d) ultrasonografi (21 haftalık gebelik) ve renkli Doppler nasıl yapılır?

İLGİLİ KONULAR:

Ultrasonda Nelere Bakılır?