İlk trimester (ilk üç ay) ultrasonunda bebeğin baş-popo mesafesi (BPM) ölçümü (CRL (=ing.: crown-rump length)) gebeliğin haftasını ±3 gün hata payıyla verir. 

İlk trimesterde temel hedef gebeliğin sağlıklı olup olmadığının değerlendirilmesi, çoğul gebelik varlığının/yokluğunun araştırılması ve muhtemel bir geç yumurtlama olasılığına karşın SAT'ın son adet tarihi doğrulanmasıdır.


Video: BEBEĞİN İLK HAFTALARDA BEKLENENDEN YAVAŞ GELİŞMESİ. GEÇ YUMURTLAMA VE SON ADET TARİHİNİN DÜZELTİLMESİ

Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>

Gebelikte ilk trimesterden sonra uygulanan her ultrasonda ise aşağıda anlatılacak parametreler gözden geçirilir.

Resimde ilk trimesterde yapılan BPM ölçümü kesitini görüyorsunuz. Bu ölçüm daha sonraki haftalarda uygulanmaz, onun yerine daha aşağıda anlatılan standart ölçümler yapılır.

14. gebelik haftasından, yani ikinci trimesterden itibaren artık bebeğin organ gelişimi tamamlanmış, amniyon sıvısı üretimi başlamış ve plasenta da kolay görülebilir hale gelmiştir. Bu haftadan doğuma kadar yapılan ultrasonda temel hedef, öncelikle ilk trimester ultrasonografisi yapılmamışsa, burada edinilmesi gereken bilgileri edinmektir (gebeliğin sağlıklı olup olmadığının değerlendirilmesi, çoğul gebelik olasılığı, SAT doğrulanması gibi). Diğer hedefler gelişmekte olan fetusun gelişiminin haftasına uygun olup olmadığını değerlendirmek, anomali taraması yapmak, plasentayı ve amniyon sıvısını değerlendirmektir.



Bu amaçla ikinci trimesterden itibaren her ultrasonografide aşağıdaki parametreler mutlaka değerlendirilir:

1-BPD: Biparyetal çap (ing=BiParietal Diameter).

Bebeğin şakakları seviyesinden alınan bir kesitin yatay çapının (bir şakaktan diğer şakağa) milimetre olarak değerlendirilmesidir.

Bu parametre ölçüldüğünde ultrasonun verdiği gebelik haftası 26. haftaya kadar ±7 gün hata payıyla gerçek gebelik haftasını verir. 26. haftadan sonra hata payı daha yüksektir.

2-HC: Baş çevresi (ing= Head Circumference).

BPD kesitinde bebeğin başının çevresinin milimetre cinsinden değerlendirilmesidir. Bu parametre özellikle BPD'nin çok ufak ya da çok yüksek olarak ölçüldüğü durumlarda bebeğin baş büyüklüğü hakkında değerli bilgiler verir (örnek: özellikle makat duran bebeklerde BPD hatalı bir şekilde ufak bulunabilir, bu durumu mikrosefali (bebeğin başının ufak olması) olarak değerlendirmeden önce HC bakılmalı ve HC değerinin verdiği gebelik haftası dikkate alınmalıdır).


3-AC: Karın çevresi (ing= Abdominal Circumference).

Hemen kalbin altından alınan bir kesitte bebeğin karın çevresinin milimetrik olarak değerlendirilmesidir. 

Hata payı nispeten yüksek bir parametredir ve özellikle diğer parametreler ile uyumsuz bulunduğunda klinik önem kazanır.

(örnek: diğer parametreler 30. haftayı gösterirken AC'nin 26. haftaya tekabül etmesi muhtemel bir gelişme geriliği açısından şüphe uyandırır, ya da diğer parametreler örnek olarak 32. haftaya uyarken bu parametre 36. haftaya uyduğunda bebeğin yağ dokusu depolarının normalden fazla olduğundan şüphelenilerek anne adayı iri bebek gelişimine yol açan diabet (şeker hastalığı) açısından incelemeye alınır).


4-FL: Uyluk kemiği uzunluğu (ing=Femur Length).

Uyluk kemiği vücudun en uzun kemiğidir ve bacağın üst kısmında yeralır. 

Özellikle 26. gebelik haftasından sonra gebelik haftasını ±10 gün hata payıyla verir. 

Hiç takibe gelmemiş ve SAT'ını bilmeyen anne adaylarında bu kadar yüksek hata payı bile gebelik haftasını değerlendirmek açısından önem kazanır.

Bu anne adaylarında uyluk kemiği ölçümüne göre çıkan gebelik haftası esas alınır ve anne adayının bu aşamadan itibaren yapılan gebelik takibi bu sonuca göre yönlendirilir.

20. haftadan itibaren bebeğin uyluk kemiği uzunluğunun 77 ile çarpımı bebeğin yaklaşık boy uzunluğunu verir.


Video: Ultrasonda bebek ölçümlerinin ufak çıkması, kilosunun az olması gelişme geriliği anlamına gelir mi?

Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>

Resimde bu kesitlerin seviyelerini daha ayrıntılı olarak görebilirsiniz.

5-Plasenta: 

Plasenta bebeği "besleyen" yapıdır. Plasentanın yerleşim yeri doğum kanalına yakın olduğunda veya burayı kapattığında önem kazanır. 

Ancak plasenta previa ("eşin önde gelmesi) tanısını koymak için üçüncü trimesteri beklemekte fayda vardır. 

Önceleri "aşağıda yerleşmiş" bir plasenta, rahimin büyümesiyle normal bir konuma gelebilir.


"Plasenta yaşlanması" nedir? 

Önceleri plasentada kalsiyum birikimine bağlı olarak ultrasonda görülen beyaz odaklar doktorlar tarafından "kireçlenme ya da yaşlanma" olarak anlatılır ve bu durumun bebeği tehlikeye atacağından korkulurdu. Bugünkü bilgilerimiz ise gebelik haftası ilerledikçe plasenta içinde doğal olarak "kireçlenme" odaklarının ortaya çıktığını göstermektedir. Bu odaklar büyük bir alan kaplamadıkları sürece normal bir sürecin sonucu olarak kabul edilirler.


Video: Plasenta yaşlanması (kireçlenmesi, kalsifikasyonu) ne anlama gelir, bebekte bir sorun teşkil eder mi?

Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>

6-Prezentasyon: 

Prezentasyon, bebeğin kendini doğum kanalına ne şekilde "sunduğunu" gösterir. Bebek doğum kanalına başıyla ya da makatıyla "prezante" olabilir, ya da yan veya eğri durabilir.

Burada dikkate edilmesi gereken şudur: İleri gebelik haftalarına kadar "ters duran", yani makat prezentasyonunda olan bir bebek her an bunu değiştirebilir. Ya da bunun tam tersi söz konusu olabilir. İstisnalar söz konusu olmasına karşın, 36. gebelik haftası bittiğinde bebeğin doğum kanalına prezante oluş şekli artık değişmez.



7-ASV (Amniyon sıvısı volümü): 

Rutin ultrasonografinin en önemli parametrelerinden biridir ve sıvının az bulunması da, normalden fazla bulunması da ileri inceleme ve yakın takip gerektiren bir durumdur.

Bundan bir sonraki ultrasonografi incelemenize ekrana yukarıdaki bilgiler ışığında bakın. "Var olup bitenlere" kendinizi daha yakın hissedeceksiniz.


Video: 37 haftalık gebelik. Ultrason anne karnındaki bebeğin kaç kilo olduğunu nasıl hesaplar?


İLGİLİ KONULAR:


Detaylı Ultrasonografi