Tüpler nasıl bağlanır, korunmada ne kadar etkili? Tüp bağlanması sonrası nasıl hamile kalınabilir?
Dr. Kağan Kocatepe'nin youtube kanalında hazırladığı video içeriğinin transkripsiyonu (video sayfanın en aşağılarında)
Gebelikten kalıcı korunma: tüplerin bağlanması nasıl olur? Sonradan hamile kalınması nasıl mümkündür?
Tüp ligasyonu yani tüplerin bağlanması kadında kalıcı olarak sterilizasyon sağlar. Yani gebe kalmasını kalıcı olarak engeller.
Kalıcı olarak engeller diyoruz ama tabii ki geriye dönüşümü olmakla beraber hamile kalmanın başka yolları da var. Ondan daha sonra bahsedeceğiz.
Fallop tüpleri. Bunlar neyi sağlıyor? Yumurtlama olduğu zaman bu yumurta hücresi Fallop tüplerinin saçaklarından içeriye alınıyor ve içeride bir yolculuğa başlıyor. O esnada ilişki esnasında gelen spermler burada Fallop tüpünün içinde karşılaşırsa eğer o zaman döllenme gerçekleşiyor veya gerçekleşmiyor. Gerçekleşiyor diyelim yani döllenmenin gerçekleştiği yer burası.
Şimdi tüp ligasyonu dediğimiz zaman tüplerin bağlanması, ligasyon bağlamak demek. Ne yapıyoruz?
Ya ayrı bir seansta yani hamilelik olmadığı bir dönemde laparoskopi ile yani dikişsiz ameliyatla, kapalı sistemle kamera ile laparoskopi ile yapıyoruz ya da örneğin sezaryen esnasında bebek doğduktan sonra dikişler bittikten sonra ekstra bir işlem olarak yapıyoruz.
Yaptığımız işlem şu:
Burada Fallop tüpünün nispeten ortalarında bir yerinden böyle kaldırıyoruz yukarıya doğru pensetle veya pean dediğimiz aletle. Ondan sonra etrafından bir dikiş geçerek veya resimde görüldüğü gibi koter ile yakarak 2 tane kısmının yani ayırdığımız kısmın birbiriyle olan bağlantısını kopartıyoruz. Bunu iki taraflı yapmak durumundayız tabii ki. Çünkü o zaman kalıcı bir sterilizasyon olmaz. Tek tüp çalışıp hamile kalmak tabii ki söz konusu olabilir.
Böylece birbiriyle bağlantısı olmayan 2 uç kalıyor. Aralarında da bir mesafe oluyor. Yani yumurta hücresi ile spermler birbiriyle temas edemiyor. Çünkü birbirlerini göremiyorlar. Buralar kapalı.
Ne zaman yapılabilir?
Dediğim gibi ya ayrı bir seansta laparoskopi ile ya da sezaryen sonrasında yapılabilir.
Laparoskopi ile yapılması 15-20 dakika sürüyor. Sezaryen esnasında yapılması 5 ile 10 dakika ekstradan bir süre atıyor sezaryen bittikten sonra.
Ne gibi yan etkileri olabilir?
Genelde bir yan etkiye rastlamıyoruz ama şöyle bir bilgi de var: lekelenme tarzında kanamalara neden olabilir diye, erken menopoza sokabilir diye.
Bu doğru, lekelenmeler tarzında kanamaya neden olabilir, 100 kadından 10'unda 15'inde böyle bir şey olabiliyor ama biliyoruz ki tüp ligasyonu menopoza erken sokma özelliği falan yok.
Neden? Çünkü burada yumurtalığın damarı ayrı, Fallop tüpünün damarı ayrı. Biz Fallop tüpünü iyice yukarıya kaldırıp yumurtalıkla arasında bir mesafe olsun da yanlışlıkla yumurtalığın damarını zedelemeyelim diye. Çünkü yumurtalığın damarlarından ufacık bir tanesini bile zedelesek onun ömrünü kısaltmış oluyoruz. Böylece menopoza girme yaşı geriye gelmiş oluyor. Ayrıca böyle bir tek başına bir bütünlükte onu yukarıya kaldırıp, yani yumurtalıkla arasındaki uzaklığı arttırdıktan sonra. Böylece yumurtalık damarlarını korumuş oluyoruz. Öyle bir olasılık çok çok çok az. Eskiden bilgi olarak verilirdi ama şu anda bizim bu tür bağlama işlemlerinde çok geçerli değil.
Bu iplikle bağlama işlemini laparoskopide genelde yakma, iki tarafı yakma ve ortasını kesme şeklinde yapıyoruz. Aynı yola çıkıyor.
Kimlere yapılmamalıdır?
- Çocuk sahibi olma konusunda en ufak bir tereddütü olan kişiye yapılmamalıdır bir kere kesinlikle.
- Çocuk doğduktan sonra ilk muayenesini yaptıktan sonra çocuk doktoru, sağlıklı olduğu öğrenildikten sonra yapıyoruz mutlaka. Herhangi bir nedenle eğer bebek sağlıksız doğarsa ve biz bunu rahim içindeyken bilememişsek eğer o zaman o sezaryende işlem bittikten sonra dikişleri atıldıktan sonra yapmıyoruz. Anne adayı ve baba adayı imzası gerekiyor öncesinden. O imzayı vermiş olmasına rağmen eğer sağlıksız bir bebek çıkarsa bu ihtimal tabii çok ufak, çünkü öncesinden artık ultrasonlarımızı yapıyoruz, o zaman bağlamıyoruz.
- Anne adayının ve baba adayının daha doğrusu annenin ve babanın yani eşin ve kendisinin imzası olmadan asla bir yetkimiz yok.
- Özellikle de önerilmeyen, tüplerin bağlanmasının önerilmediği şeyler, genç anneler yani 30 yaşın altında olup ben bir tane çocuk istiyorum zaten bir daha istemiyorum diyenleri çok fazla ciddiye almıyoruz açıkçası ve onları da ikna etmeye çalışıyoruz.
- Zaten kanunen, gerçi zaman zaman değişiyor bu kanunlar ama, bazı yasaklar da var: 30 yaşın üzerinde olacak, bir erkek çocuk sahibi olacak, bir kız çocuk sahibi olacak diye bazı yasalar da var. Bunların geçerliliği zaman zaman değişiyor.
- O yasalar bir kenara, mantık olarak tabii ki bir 30 yaşındaki bir genç bir kadın ileride yeniden bir çocuk sahibi olma olasılığı nispeten de olsa yüksek onlarda bağlamıyoruz.
Peki diyelim ki bağladık, ileride çocuk sahibi olmak istedi birden herhangi bir nedenle. Ne yapıyoruz?
Tüplerin yeniden birleştirilmesi operasyonu çok başarılı bir operasyon değil. O tüplerin böyle kapalı kısımlarını böyle kesip açık hale getirip sonra ikisini birbirine ağızlaştırma, anastomoz dediğimiz şey çok başarılı değil.
O yüzden eğer yaşı da müsaitse yani menopoza henüz girmemişse yumurtası varsa en iyi çözüm o zaman tüp bebek oluyor. Yani tüpler bağlandıktan sonra da hamile kalma şansı var eğer henüz daha yumurtası varsa.
Böyle düşünmek lazım yani tüplerimi bağlatıyorum artık bitti bu iş falan filan şeklinde değil de ama dediğim gibi tüp ligasyonu oldukça pratik bir yöntem. Özellikle de fazla sayıda sezaryen sonrasında biz zaten öneriyoruz yani özellikle ikinci sezaryenden sonra üçüncü sezaryenden sonra mutlaka öneriyoruz, tüplerini bağlayalım diye. Çünkü sezaryen sayısı arttıkça bir sonraki hamileliklerdesorun çıkma olasılığı artıyor. Tıbbi endikasyonu da bu işte.
Tabii ki anne ve baba istemediği sürece biz asla ve asla tüpleri bağlamaya yetkili olamayız.
Aile Planlama Yöntemleri: