Dokuz ay on gün, kırk hafta boyunca hangi testler yapılır, gebelik muayeneleri
Dr. Kağan Kocatepe'nin youtube kanalında hazırladığı video içeriğinin transkripsiyonu (video sayfanın en aşağılarında)
Hamilelikte doktor kontrollerinin amacı, yapılan testler
Doktordan doktora, hastaneden hastaneye tabii ki değişebilir ama genel olarak gebelik muayenelerinde neler biz yapıyoruz?
İlk gebelik muayenesinden doğuma kadar, hatta doğum sonrasındaki kırkı çıkana kadar bunları özetleyecek olursak ben kendi uygulamamı söyleyeceğim ama nüanslar olabilir.
İlk gebelik muayenesinde ultrasonografi yapıyoruz. O ultrasonografinin amacı bir kere öncelikle gebeliğin var olduğunun teyit edilmesi ve gebeliğin rahim içinde olduğunun teyit edilmesi.
Neden, çünkü dış gebelik olabilir. Herhangi bir şekilde gebelik testi yanlış olabilir, şu olabilir, bu olabilir, onun tanısını koymak için. Çoğul gebelik olabilir, onun tanısını koymak için. Bir de tabii ki ultrasonografi rahimde herhangi bir şekilde bir şekil bozukluğu var mı, uterus bikornis dediğimiz çift rahim. Bunların çoğu ilk muayene de sadece tanısı koyulabiliyor, ilk gebelik haftalarında bazılarının tanısı da koyulamıyor ama genel olarak eğer bariz bir şekilde varsa uterus bikornis veya işte herhangi bir şekilde rahim anomalisi, bunlar bu muayenede ilk ultrasonografide tanısı konmuş oluyor.
Ondan sonra folik asiti genelde önceden kullandırmış oluyoruz, folik asite devam ediyoruz ve bazı incelemeler yapıyoruz, kan incelemeleri yapıyoruz, bu kan incelemeleri arasında üç aylık şeker ortalaması, kan sayımı idrar tahlili ve idrar kültürü kanda mikrop arama testleri, ondan sonra vitamin seviyeleri, tiroid hormonları bunlara bakıyoruz genel olarak. Onun dışında da gerekirse diğerleri işte karaciğer enzimleri şunlar bunlar.
Bazıları tabii ki rutin olarak bütün biyokimyasal testleri istiyor ama mesela örnek kolesterol gerekli değil, eğer çok ciddi bir kolesterol sorunu yoksa önceden bilinen, sedimentasyon gerekli değil, sodyum potasyum çoğu zaman gerekli değil, onların ilk şeylerde eğer başka bir şikayet yoksa, çok aşırı sıvı kaybı falan filan gibi, onların ilk değerlendirmelerde hatta bütün gebelik boyunca değerlendirmelerde çok fazla yeri yok.
Akdeniz anemisinden şüpheleniyorsak hemoglobin elektroforezi istiyoruz, kan gruplarını teyit ediyoruz tekrar, folik asite devam ediyoruz. Ondan sonra bir hafta sonra, 10 gün sonra gebelik kesesini gördükten sonra bebeği görüyoruz kalp atışlarıyla birlikte, sonra bir rahat ediyoruz. İncelemelerimiz de yapıldı. Ondan sonra folik asitimize devam ediyoruz, bazen multivitamin daha erken başlıyoruz falan filan.
Sonra 8 9. haftada bir daha ultrason yapıyoruz, bu ultrason gerekli olmayabilir, sonra geliyoruz 11 artı 0 ile 13 artı altıncı haftalar arasında ikili test, bunun ayrıntılarını videolarda bulabilirsiniz, benim videolarımda, ikili test, ense kalınlığı ölçümü yapıyoruz, duktus venozus testi çoğu zaman yapıyoruz, kalbin odacıklarına bakıyoruz, burun kemiğine bakıyoruz bebeğin, baş popo mesafesinin ölçümünü yaptıktan sonra kan alıyoruz, bu arada bütün organlarını gözden geçiriyoruz bebeğin görebildiğimiz kadarıyla tabii ki, kanda bazı maddelere bakarak kromozom anomalisi riskini belirliyoruz, bunu yapıyoruz.
Tabii ki eğer fetal DNA testi yapılacaksa, bazı anne adayları daha riskli olabilir Down sendromu açısından, ileri yaşta olanlara genelde fetal DNA öneriyoruz veya bazıları diyor ki ben direk fetal DNA yaptırmak istiyorum diyor, ikili test o zaman yapılmasına gerek yok, o zaman direkt olarak fetal DNA testi yapıyoruz, onda anne adayından alınan kanda bebeğin kromozomları inceleniyor ve ona göre rapor ediliyor.
İlk gebelik muayenesinin, ilk ultrasonografinin bir faydası da az önce söyleyecektim onu şimdi söylüyorum, gebelik haftasıyla son adet tarihinin uyumlu olduğunun belirlenmesi, bazen geç yumurtlama olduğu için.
Anne adaylarının sağlıklı bebek doğuran anne adaylarının yüzde 10u geç yumurtlama ile başlıyor gebeliğe, ne oluyor 14. günü değil de 21. günü oluyor, o zaman son adet tarihini düzeltiyoruz, tırnak içinde düzeltiyoruz, son adet tarihi yine aynı kaldı ama kendi gördüğü, ama biz dosyaya son adet tarihini düzeltilmiş haliyle yazıyoruz ki ultrasonografi o son adet tarihine göre takip ediyor. Yani yeni son adet tarihine göre takip ediyor. Böylece ileri haftalarda, mesela diyelim ki 20'nci haftada bir hafta ufak çıktı bebek, diyoruz ki işte bu geç yumurtlamaya bağlı, yani gelişme geriliği tanısını koymuyoruz, böylece ondan uzaklaşmış oluyoruz, tuzağa düşmüüyoruz .Çünkü neden? İlk haftalarda 8 haftaya kadar olan baş popo mesafesi ölçümünde biz zaten o gebeliğin ufak kalmış değil, bir hafta geç başlamış olduğunu, geç başlamış olması da olumsuz falan değil bu arada, teyit etmiş oluyoruz, yani o işe de yarıyor, sonra eğer fetal DNA yapılmışsa, 16-18 haftadaki dörtlü testi es geçiyoruz.
Eğer yapılmamışsa, bazı doktorlar sadece dörtlü test yapıyor, bazıları ikili test sadece yapıyor dörtlü test yapmıyor, bazıları ikili artı dörtlü test yapıyor.
Bunları yapıyoruz, bu arada tabii ki anne adayına vitaminler başlıyoruz, demir başlıyoruz çoğu zaman, balık yağı tableti başlıyoruz. Bunlar kişiden kişiye doktordan doktora anne adayının vitamin seviyelerine göre değişebilir tabii ki.
Anne adayına her seferinde cinsel yaşam hakkında, yapacağı egzersizler hakkında bilgi veriyoruz, işte denize havuza girebilir mi, tatil yapabilir mi, bu soruları yanıtlıyoruz.
Öncelikle bebeğe bakıyoruz tabii ki, ondan sonra anne baba adayı veya işte bazen sadece anne adayı sorularını soruyor bize, biz de cevap veriyoruz, sonra 19 ile 23. haftalar arasında detaylı ultrasonografi yapıyoruz.
Detaylı ultrasonu ya kendimiz yapıyoruz, çoğu zaman doktorlar artık kendileri de yapabiliyorlar ama veya ikinci bir merkeze göndererek bir perinatologa, ikinci düzey ultrasonografi, ekstradan ikinci bir göz görsün diye isteyebiliyorlar, ki bu çok doğal bir şey, bence olmalı da, sadece bu işle uğraşan perinatologlara gönderip kendi bulgularımızın doğruluğunu, yani bebeğin tamamen normal olduğunu teyit etmek veya gözden kaçmış bir şey de olabilir, onların bir perinatolog tarafından ortaya çıkartılması.
Detaylı ultrasonografide bebeğin bütün parametreleri bakılıyor, ölçümleri yapılıyor, organları gözden geçiriliyor, işte göbek kordonu gözden geçiriliyor, plasentası gözden geçiriliyor. Bu arada renkli Dopplerle damarlara bakılıyor, rahim damarlarına bakılıyor, herhangi bir şekilde damarda direnç artış var mı diye, eğer damarda direnç artışı varsa, gebeliği daha dikkatli takip etmek lazım çünkü gebelik zehirlenmesi olasılığı, ortaya çıkma olasılığı birazcık daha yüksek oluyor veya ufak doğan bebek, ufak kilolu bebek doğurma olasılığı ortaya çıkıyor, daha fazla oluyor diyelim.
Ondan sonra ne yapıyoruz, bu arada tabii ki detaylı ultrasonografinin 3. parçası rahim ağzı uzunluğu, rahim ağzı uzunluğu genelde 30 ile 35 milimetre arasında oluyor ve bu bize 34. haftaya kadar erken, 34. haftaya kadar, daha sonrasını garanti edemez, rahim ağzı uzunluğu 34. haftaya kadar erken doğma olasılığının az olduğunu gösteriyor, yani üç tane şey, bebeğin organları, renkli Doppler ve rahim ağzı uzunluk ölçümü. Rahim ağzı uzunluğu için bazen vajinal ultrasonografi yapılmak zorunda kalınabiliyor.
Sonra ne yapıyoruz? 24. 28. haftalar arasında, bazen daha erken bazen daha geç, şeker tarama testi yapıyoruz, 50 gramla çoğunlukla, şeker tarama testinde aç veya tok olmak önemli değil, herhangi bir zamanda geliyor anne adayı, 50 gram şekerli su içiyor, bir saat sonra kan alıyoruz. Eğer bunda belli bir değerin üzerinde çıkarsa şeker yükleme testi yapıyoruz, şeker yükleme testinde aç karnına geliyor, bir aç karnına sonra 100 gram şekerli suyu içtikten sonra birinci saat 2. saatte, üçüncü saatte ölçüm yapıyoruz, bunların değerlerine bakarak gebelik şekeri var mı yok mu tanısını koyuyoruz.
Bazı doktorlar 75 gram tek basamak testi yapıyorlar, bu tek basamak testinde de birkaç kere alınan kanda hiç 50 grama gitmeden, 100 grama gitmeden, tek test yapılıyor. Ülkemizde genelde ilk basamak 50 gram, ondan yaklaşık olarak yüzde 5 anne adayı yüksek çıktığı için, 100 gram teste, tanı testi bu arada, 50 gram tarama testi, 100 gram tanı testi. 100 gram tanı testinde de o yüzde beşlik kısmın çoğunda hiçbir şey çıkmıyor ve diyoruz ki tamam herhangi bir sorun yok, şeker tarama testi böyle.
Ondan sonra, yaklaşık olarak dört haftada bir takip ediyoruz, 30.haftaya geliyor, 30. haftadan sonra iki haftada bir takip ediyoruz, bazı doktorlar NSTlere 30. haftadan itibaren başlıyor, bazıları otuzdörtten itibaren, bazıları 37den itibaren başlıyor. Ama genelde ülkemizde diyelim, 30'dan sonra iki haftada bir, 36'dan sonra haftalık takip, ondan sonra bazı doktorlar çatı muayenesi yapmaz, bazıları rutin olarak yapar, 37. haftada çatı muayenesi yapıyoruz, çatı muayenesinin bu arada erken doğum tetikleyici özelliği yok, öyle bir özelliği olsaydı biz onu suni sancı yerine kullanırdık onu da söyleyelim.
Ha bu arada tabii ki smear testi, HPV testi, bunlar gerekli olduğu durumlarda, eğer çok zaman geçmişse aradan yapılıyor.
Onun dışında, tabii ki artık doğum diyelim ki oldu herhangi bir şekilde. Normal doğum, diyelim ki 41. haftada. 41 haftayı geçen çok fazla doktor yok artık, 42 haftayı geçen hemen hemen hiç kalmadı. Bu doktordan doktora değişir ama amniyon sıvısı normal olduğu sürece, NST normal olduğu sürece beklenebilir.
Tabii belli aralıklarla her muayenede mutlaka tansiyon ölçümü yapıyoruz, belli aralıklarda da hiç yapmasak bile bir idrarda protein bakıyoruz, yani tam idrar tahlili yapmasak bile idrarda protein bakıyoruz, gebelik zehirlenmesi olmadığını göstermek açısından, tansiyon yüksekse mutlaka 24 saatlik idrarda protein istiyoruz çoğunlukla.
Yani bizim burada özellikle gebelik şekeri ve gebelik zehirlenmesi tanısını ve erken doğum tanısını koymamız burada esas amaçlardan bir tanesi. Tabii ki bebek açısından baktığımız zaman da bebeğin sağlıklı olduğunu yüzde yüz bilemesek bile çok büyük oranda bilmek.
Gebelik muayenelerinin temel amaçları bunlar ve anne adayının sağlıklı bir doğum yapmasını sağlamak, ne açıdan sağlıklı doğum yapmasını sağlamak? Yani herhangi bir şekilde normal doğum açısından bir risk varsa onun sezaryenle doğum yapmasını sağlamak, normal doğum yapmasını kolaylaştırmak için ona tabii ki eğer önceden kurslara gittiyse kurslarda öğreniyor tabii ki ama biz genelde doğum esnasında ona nasıl ıkınması gerektiğini öğretiyoruz, birden öğreniveriyor. Onu nasıl öğreniyor? Tabii ki bu içgüdüsel bir şey, yani doğum tamamen içgüdüsel bir şey olduğu için ıkınma olayını falan filan o esnada öğreniyor, bilgilendirmenizi yapıyoruz, işte kordon kanı, ondan sonra yenidoğan sünneti, epidural spinal, bunlar hakkında muayenelerde bilgilendirme yapıyoruz. Daha başka ne yapıyoruz diyecek olursanız işte yani bunları özet olarak söyledik, sonra doğum oluyor, doğumdan sonra bir hafta sonra kontrole çağırıyoruz sonra da kırkı çıktığı zaman veya iki aylıkken bebek, çağırıyoruz tekrar ondan sonra.
Böylece gebelik ve doğum maceramızı beraberce güzel bir şekilde tamamlamış oluyoruz.
İLGİLİ KONULAR:
- Rahim içinde bebekte gelişme geriliği, kilo alamama
- Bebeğin doğum kilosu ve boyu ile sağlığı arasındaki ilişki nedir?
- Bebeğimin doğum kilosunu beslenme yoluyla nasıl artırırım?
- Çocuğumun ileride erişkinlikte uzun boylu olup olmayacağı gebelikte ultrasonda anlaşılır mı?
- Bebeğin anne karnında az kilo alması riskli midir? Daha kilolu doğan bebek daha mı sağlıklıdır?
- Anne adaylarının bebek ve kendi kilo alımlarını, karınlarının büyümesini vs. diğerleriyle kıyaslaması
- Bebeğin kilosu ile sağlığı arasında bir ilişki var mı? Kilolu doğan bebek daha sağlıklı mı olur?
- Bebeğin ultrason ölçümleriyle hafta hafta boy ve kilo nasıl hesaplanır? (hesaplayıcı aşağıda linkte)
- Kilosu düşük, ufak olan bebek küvöze mi girer? Kilolu bebek zayıf bebeğe göre daha sağlıklı mı olur?
- Rahimde bebeğin az kilo alması ve zayıf olması riskli midir? Gelişme geriliği nasıl değerlendirilir?
-
Bebeğin kilo almasını ve irileşmesini engelleyerek normal vajinal doğumu kolaylaştırmak mümkün mü?
İLGİLİ KONULAR:
- Doğum Çantası (Valizi)
- Normal Doğum
- Sezaryen ile Doğum
- Doğumda Anestezi
- Lohusalık Dönemi
- Emzirme Dönemi
- Normal doğuma hazırlık egzersizleri
- Normal doğumda nefes alma verme teknikleri
- Yenidoğan, Bebek ve Çocuk Bakımı
- Doğum ve Sonrası İle İlgili En Sık Sorulanlar