Hamilelik öncesi doktor muayenesi

Önceleri gebelikte tıbbi bakım, gebelik başladığı andan itibaren verilmekte ve bu şekilde gebelikle ilgili tüm etkenlerin kontrol edildiği düşünülürdü. Ancak gebelik süreci "anlaşıldıkça" gebelik öncesi dönemin de sağlıklı bir gebelik, doğum ve doğum sonrası için oldukça önemli olduğu ortaya çıktı.

Bu yüzden günümüzde anne adaylarına gebe kalmayı planladıklarında doktorlarına başvurmalarını ve genel bir kontrolden geçmelerini öneriyoruz.

Prekonsepsiyonel vizit (gebe kalmadan hemen önceki dönemde doktor kontrolü) adı verdiğimiz bu kontrolde amaç anne adayının gebe kalmadan önce varolan risk faktörlerini belirlemek, bunları azaltma konusunda tıbbi destek ve bilgi vermek ve anne adayının bu risk faktörleri kontrol altına alındıktan sonra gebeliğe başlamasını sağlamaktır.

İlk doktor kontrolünde yapılacak işlemler

Genel anamnez ve muayene

Yöneltilen ayrıntılı sorularla gebeliği olumsuz etkileyebilecek :

  • kronik hastalıkların (hipertansiyon, diabet, epilepsi gibi), 
  • jinekolojik hastalıkların (miyom, over kisti, enfeksiyonlar gibi), 
  • önceki gebeliklere ait durumların (düşük, anomalili doğum, önceki gebeliklerde yaşanan normaldışı durumlar), 
  • beslenme alışkanlıklarının, 
  • yaşam tarzının (sigara kullanımı, alkol ve diğer maddelerin kullanımı, çalışma hayatı, uyku ve dinlenme alışkanlıkları, egzersiz alışkanlıkları) ortaya çıkarılması.
  • Anne ve baba adayında yaşa veya kalıtıma bağlı risk faktörlerinin ortaya çıkarılması.
  • Jinekolojik muayene ile risk teşkil edebilecek enfeksiyon, kitle (over kisti, miyom gibi) gibi durumların ortaya çıkarılması, genel muayene ile gebelikte risk teşkil edebilecek durumların ortaya çıkarılması (organlarda işlev bozuklukları, kilo özellikleri, genel bedensel özellikler)
  • Son bir yıl içinde alınmadıysa rahim ağzı kanser tarama testi yapmak amacıyla Papsmear alınması
  • Gerektiğinde anne adayının, hastalığıyla ilgili branş doktoru ile konsulte edilmesi
  • Gerekli durumlarda genetik danışmanlık hizmeti verilmesi
  • Tansiyon ölçümü

Laboratuar incelemeleri

Hiç bir şikayeti olmayan ve anamnez ve muayene bulgularına göre risk faktörü taşımayan anne adaylarında:

  • tam kan,
  • tam idrar, (idrar kültürü),
  • bilmiyorlarsa anne ve baba adayının kan grupları,
  • toksoplazma paraziti, CMV (sitomegalovirüs) ve rubella (kızamıkçık) virüsü enfeksiyonlarının önceden geçirilip geçirilmediğinin araştırılması için IgG antikoru bakılması,
  • VDRL (TPHA) incelemesi (frengi tarama testi-ülkemizde ender görülür ancak yine de rutin olarak bakılması önerilmektedir).
  • açlık kan şekeri ölçümü* ve HbA1c (üç aylık kan şekeri ortalaması),
  • böbrek işlevlerini değerlendirmek için kanda BUN ve kreatinin seviyelerinin ölçümü,
  • tiroid bezinin işleyişinin değerlendirilmesi amacıyla TSH ve gerekirse serbest T4 ölçümü**.

*Açlık kan şekeri anne adayının şeker metabolizmasının değerlendirilmesi amacıyla en az 12 saatlik bir açlık süresi sonunda yapılır. Amacı aşikar diabet (şeker hastalığı) aramaktır.

**Tiroid bezinin "aşırı" ya da "az" çalışması durumunda gebelikle ilgili bazı normaldışı durumların (düşük gibi) ortaya çıkma riski artar. Tek bir TSH ölçümü tiroid bezinin işlevleri hakkında ayrıntılı bilgiler verir.

  • Belli bir şikayeti olan ve/veya anamnez ve muayene bulgularına göre risk faktörü belirlenen anne adaylarında diğer incelemeler (ileri tiroid fonksiyon testleri, kalple ilgili ileri incelemeler gibi).
  • Kilo ölçümü ve kilo ile boy arasındaki ilişkinin belirlenmesi.
  • Jinekolojik ultrasonografi

Tedavi

  • Muayenede saptanan tedavi gerektirir durumlar için uygun tedavi verilmesi (kansızlık, idrar yolu enfeksiyonları gibi).
  • Diabet hastaları için kan şekerinin gebelik başlamadan çok öncesinden itibaren normal sınırlara çekilmesi bu anne adaylarının bebeklerinde anomali ortaya çıkma riskini belirgin şekilde azaltır.

Aşılar

  • Rubella (kızamıkçık) aşısı daha önce kızamıkçık geçirmediği belirlenen anne adaylarına uygulanır. Aşı, canlı aşı olduğundan anne adayının bu uygulama sonrası en az bir ay gebe kalmaması ve bu süre sonunda tercihen kanda bağışıklık oluşup oluşmadığının araştırılması önerilir.

Vitaminler

Herhangi bir kronik hastalığı olmayan, beslenmesi anormallik arzetmeyen anne adaylarının gebelik öncesi vitamin desteğine ihtiyacı yoktur. Yine de çoğu doktor rutin olarak folik asit deteği verir (folic plus, folacin, folidays en yaygın reçete edilenlerdir).

Daha önceden nöral tüp defektli bebek doğurmuş olan anne adaylarında ise yeni gebelikte bu durumun tekrarlamasını engellemek için planlanan gebelikten bir ay önce başlanarak üç ay boyunca günde 4 miligram folik asit (Folbiol tablet 5 miligram folik asit içerir) kullanımı uygundur. 

Video: Hamilelikte vitamin, kan ve demir ilacı ve omega 3 balık yağı tableti kullanımı gerekli mi?

Vitaminlerin de "ilaç" grubunda yer aldığı ve gerekli görülmekdikçe kullanılmaması gerektiği unutulmamalıdır.

Video: Yumurtlama (ovulasyon) günü ve hamile kalmaya elverişli, doğurgan günler nasıl hesaplanır?

İLGİLİ KONULAR: