Hamilelikte beşinci ay (beş aylık hamilelik)



Hamilelikte 5. ayda anne adayında ve bebekteki değişiklikler

5. aya gelmiş durumdayız. Hafta olarak ifade edecek olursak, 17 ile 21. haftalar arasına aşağı yukarı tekabül ediyor. Tabii ki haftaları tam olarak hesaplayamıyoruz, ama hesaplamaya da gerek yok.

5 ay içerisindeyiz. Neler oluyor? Bir kere anne adayı çok sevinçli. Neden? Bebeğinin sağlıklı olduğunu ultrasonda sürekli olarak doktorundan teyit edilecek şekilde öğreniyor. Ultrasonda kendisi de görebiliyor her şeyden önce. 

Günümüzde artık ultrasonografi çok güzel bir şekilde uygulanabildiği için, bebeğe ait net görüntüler verdiği için, anne adayları biz söylemesek bile mesela “Ne güzel bak kalbi atıyor”, işte “parmakları ne kadar güzel” işte “yüzü ne kadar güzel” gibi ifadelerde bulunuyorlar. Eskiden böyle imkanlar yoktu, çünkü ultrasonografi sadece doktorun bile zor yorumlayabildiği bir şeydi. Artık günümüzde üç boyutlu ultrason veya 4 boyutlu ultrason, daha sonra anlatacağız onu, teknoloji ilerliyor. 


Video: 20. gebelik haftasında (4.5 aylık) ultrasonda anne karnındaki bebek nasıl görünür?

Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>

Anne adayı çok sevinçli, çünkü artık o ilk aylarda oluşan belirtiler de azalmaya başladı. Anne adayının şu anda beklediği en önemli şey, “bebek hareketlerini ne zaman hissedeceğim?”

Bebek hareketlerini anne adayı genelde bu ayın sonuna doğru hissetmeye başlayacaktır. Ortalama olarak ilk hamileliğinizi yaşıyorsanız 19 ila 21. haftalarda, yani bu ayın sonunda, eğer daha önce hamilelik yaşadıysanız, çok daha erken bir dönemde hissedebilirsiniz. 



Bu dönemin başında, bu ayın başında anne adayları, “Aa bir şeyler hissettim, içimde bir şey kıpırdadı” deseler bile, bu bebek hareketi olabilir de, olmaya dabilir. Ama bebek hareketi olduğunu düşünseniz bile bir tutarlılık beklemeyin. Çünkü bebek daha kasları çok güçlü olmadığı için size, sizin anlayabileceğiniz, sizin hissedebileceğiniz şekilde bir hareket, kendisi hareket etse bile, duyuramayabilir, her zaman duyuramayabilir.

O yüzden tutarlı, istikrarlı bir şekilde bebek hareketleri hissetmeyebilirsiniz  bu dönemde, o yüzden endişelenmeyin, “bugün hissetmiştim, yarın yok” falan gibi şeyler hissederseniz eğer korkmayın, zamanla bu ayın sonundan itibaren artık bunlar düzenli olarak hissedilmeye başlanacaktır. 


Video: Anne adayının karın büyüklüğü bebeğin kilosu hakkında bilgi verir mi? - İç karın nedir ve gerçek mi?

Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>

Anne adayı bir de bu dönemde diğer arkadaşlarıyla kendini karşılaştırdığında bir farklılık fark edebilir: “Benim karnım niye daha büyük?”, veya “benim karnım niye daha küçük?”

Çoğu aslında yan yana gelirler bakarlar işte, “bak ne kadar güzel, seninki de büyümüş” falan. Bu dönemde anne adaylarının karın büyüklüğü birbirinden çok farklı olabilir. Halk arasında bunu bebeğin cinsiyetine bağlamaya çalışanlar olsa dahi biz bunu tabii ki anatomik farklılıklara bağlıyoruz.

Nedir bu anatomik farklılık? Herkesin halk arasında iç karın denen, yani karın boşluğu denen bölgesi farklıdır. Bebeğin yatış pozisyonu farklıdır. O yüzden de “benim karnım niye küçük kaldı” diye endişelenen anne adayı ultrasona girdiği zaman bakacak ki haftası gayet uyumlu veya “benim karnım kocaman, acaba ikiz olabilir miyim” diye ultrasona girince bakacak ikiz değil, hayır tek, ölçümleri de aynı, işte farklılığı yaratan bu. Anne adayı tarafında olan değişiklikler bunlar. 



Bebek tarafına gelecek olursak eğer, bir kere 16. 17. haftaya gelmiş bir bebek artık muazzam bir şekilde bütün organları oluşmuştur, hareketlidir.

Bu hareketlerin amacı nedir ve ne gibi hareketler yapabilir? Bütün kaslarını, yani bizim kendimizin hareket ettirebildiği bütün kaslarını hareket ettirebilir ve de bunun neticesinde ultrasonda bakıldığı zaman ağız açıp kapama, dil çıkarma, ondan sonra, yumruk yapma ve bunu açma, kolları ve bacakları yanlara doğru vurma hareketleri, bunların hepsini yapabilir. Solunum hareketleri dahi bu dönemde görülebilir.

Bunların amacı nedir? Kas dokusunun bir özelliği vardır. Kas dokusu oluştuğu anda her gün düzenli olarak kullanılmalıdır. Eğer kullanılmazsa erir ve bebek düzenli olarak o kaslarını hareket ettirmek zorunda ve geliştirmek zorundadır. Çünkü doğum sonrasında emme refleksi, nefes alma, ondan sonra işte kendini koruma refleksleri, birçok refleks var ve bu refleksler bu kas faaliyeti sayesinde oluşuyor. O yüzden de rahim içinde düzenli olarak bunların antrenmanının yapılması lazım. 


Video: Anne karnında bebek nasıl soluk alıp verir? Fetal solunum hareketlerinin amacı nedir?

Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>

Şimdi bu döneme geldikten sonra bebeğin sağlığı ile ilgili olarak yapılan ve geçen ay bahsettiğimiz ikili testten diğer bir teste geçiyoruz artık. Bu testin adı da dörtlü test. Nispeten eski bir versiyon olan üçlü teste bir parametre daha eklenmesiyle oluşturulmuş dörtlü test giderek üçlü testin yerini almaktadır.

Dörtlü test, ikili testin bir devamı şeklinde uygulanabilir. Bazı doktorlar ikili test yapar ve dörtlü test uygulamaz, bazı doktorlar hem ikili test yapar, hem de dörtlü test yapar. Aslında dörtlü testin amacı da aynı, yine Down Sendromu olasılığını belirlemek.
 
Down Sendromu bir kromozom bozukluğu, bu amaçla anne adayından alınan kanda, ultrason ölçümleri hesaba katılmıyor dörtlü testte bunu söyleyeyim bu arada, o yüzden hassasiyeti ikili teste göre nispeten daha düşük.Aanne adayından alınan kanda 44 tane ayrı madde bakılıyor ve bunlar bilgisayara anne adayının yaşı ile birlikte giriliyor ve anne adayının eline verilen raporda “Down Sendromu olasılığı şudur” deniyor.

Mesela örnek verecek olursak 1/3000 çıktı diyelim, bir bölü 3000 demek, aynen ikili testte anlattığımız gibi, aynı bebek ölçülerine sahip, aynı yaşta olan 3000 tane anne adayından bir tanesi sadece Down sendromlu bebek taşıyor demek. Şimdi o 3000 taneden bir tanesinde acaba kim taşıyor? Onun cevabını vermek için 3000 kişiye birden NİPT veya  amniyosentez yapmak lazım ve de bu 3000 kişiye de örneğin hepsine amniyosentez yaptığımız zaman, bunlar arasında sağlıklı olup da sadece amniyosentez yapıldığı için bebeğini kaybedenler olacaktır. Bu riski almaya değmeyeceği için biz kendimize koyduğumuz kurala göre, eğer Down Sendromu olasılığı 1/250 veya daha aşağısı çıkıyorsa, 249-248 gibi, o zaman amniyosentez öneriyoruz, riski yüksek çıktığı için, ama onun dışında çıkanlara önermiyoruz.

O yüzden amniyosentez, bir de şunu da belirtmek lazım, dörtlü testte risk yüksek çıktı eşittir bebekte hastalık var anlamına gelmiyor.

Diyelim ki 1/220 çıktı olasılığınız. Bu ne anlama geliyor? Dünya üzerinde sizin gibi 220 tane anne adayından, o haftada o kan sonuçlarına sahip sadece bir tanesi Down Sendromlu bebek taşıyor, yani olasılık 220'de 1. Bunun anlamı bu.

Dörtlü test, ikili test gibi kan testleri hiçbir zaman sonuç vermez, yani net sonuç vermez, sadece bizi yönlendirir, amniyosentez yapalım mı yapmayalım mı diye.


Video: İKİLİ VEYA DÖRTLÜ TESTTE RİSK ÇIKMASI BEBEKTE SORUN VAR ANLAMINA MI GELİR? FETAL DNA TESTİ NEDİR?

Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>

NİPT yani fetal DNA testi giderek ikili ve dörtlü testin yerini almaktadır ve muhtemelen yakın bir gelecekte tarama testi olarak anne adaylarına sadece NİPT testi uygulanacaktır. 

Böylece bu ayın sonuna gelmiş oluyoruz.


 4. ay6. ay